شبهه‌پرداز می‌گوید: «عمر از من پرسید: سوره احزاب چند آیه دارد؟ گفتم ۷۲یا ۷۳ آیه. گفت: اگر همه آن موجود بود به اندازه سوره بقره می‌شد و آیه رجم نیز در آن بوده است.
(كنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال ج۲ ص۴۸۰)».
پاسخ: در سند این روایت عاصم بن بهدلة است که با وجود راستگو بودنش دارای مشکل در حفظ بوده است، بنابراین زمانی که به روایتی –خصوصاً روایت هایی که متونی مانند این دارند- انفراد کند، از او پذیرفته نمی‌شود. [1]
اما اگر فرض را بر صحت روایت بگذاریم، باز هم دلالتی بر تحریف قرآن ندارد، بلکه حمل بر نسخ می‌شود.
چنان‌که الله متعال می‌فرماید: «مَا نَنْسَخْ مِنْ آیةٍ أَوْ نُنْسِهَا نَأْتِ بِخَیرٍ مِنْهَا أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ» [2]
یعنی: هر آیه‌ای را كه رها سازیم، و یا این‌كه فراموشش گردانیم، بهتر از آن یا همسان آن را می‌آوریم و جایگزینش می‌سازیم. مگر نمی‌دانی كه خداوند بر هر چیزی توانا است؟
راغب اصفهانی می‌گوید: «النَّسْخُ: إزالةُ شَیءٍ بِشَیءٍ یتَعَقَّبُهُ» [3]
یعنی: نسخ؛ از بین بردن چیزى به واسطه چیزى كه پس از آن مى آید.
در تعریف اصطلاحی نسخ آمده است: «رفع الحكم الشرعی بدلیل شرعی» [4]
یعنی: برداشتن حکم شرعی با دلیل شرعی
در میان مسلمانان اختلافی در جواز اصل نسخ وجود ندارد، چنانچه امام شوکانی(رحمه الله) در این خصوص می‌گوید: «النسخ جائز عقلًا واقع سمعًا، بلا خلاف فی ذلك بین المسلمین» [5]
یعنی: عقلاً نسخ جایز است و به صورت سمعی (وحی) نیز اتفاق افتاده و در این باره بین مسلمانان اختلافی نیست.
نسخ آیات قرآن بر سه قسم است:
- نسخ تلاوت و باقی ماندن حکم
- نسخ حکم و باقی ماندن تلاوت
- نسخ تلاوت و حکم [6]
بنابراین بعضی از این آیات سوره‌ی احزاب به صورت سوم نسخ شده‌اند، و بعضی دیگر هم مانند آیه‌ی رجم، به صورت اول در آن‌ها نسخ صورت گرفته است. زیرا حکم رجم باقی مانده و یقیناً علما بر آن اجماع کرده‌اند، اما تلاوت آن از قرآن نسخ گردیده است.
[1]. حاشیه مسند الإمام أحمد بن حنبل، أبو عبد الله أحمد بن محمد بن حنبل الشیبانی، مؤسسة الرسالة، ج 35، ص 134
[2]. البقرة، آیۀ 106
[3]. المفردات فی غریب القرآن، أبو القاسم الحسین بن محمد المعروف بالراغب الأصفهانى، دار القلم، ص 801
[4]. مباحث فی علوم القرآن، الشیخ صبحی الصالح، دار العلم للملایین، ص 261
[5]. إرشاد الفحول، محمد بن علی بن محمد بن عبد الله الشوكانی، دار الكتاب العربی، ج 2، ص 52
[6]. مناهل العرفان فی علوم القرآن، محمد عبد العظیم الزّرقانی، مطبعة عیسى البابی الحلبی وشركاه، ج 2، ص 214
نظرات بسته شده است.